Merhaba, bu sabah annem pizza yapımıyla ilgili gelen bir yorumdan bahsetti. Murat Bey adlı bir okuyucumuz, hamur konusunda yaşadığı sıkıntıyı anlatmış. Bu bana ilk hamur mayladığım zamanı hatırlattı. Sanırım liseye yeni başlamıştım. Mutfakta değişik denemeler yapıyordum ara sıra. Annemin kalesi olan mutfakta birşeyler yapmak çok zordu o zamanlar, gerçi hala zor! Malum annelerin en titiz olduğu ve egemenliklerini ilan ettikleri yer mutfak :). Neyse, annemden gizli ilk hamurumu denemiştim. Sonuç fiyasko! Yaş maya paketlerinde herhangi bir talimat, kullanım klavuzu yoktu ve ben, geçmiş gün, ne yaptığımı bile hatırlamıyorum o zamanlar. O olaydan sonra uzunca bir süre de hamur maylamayı denemedim. Taa ki evlenene kadar. Ve kendi mutfağımda, özgürce ilk denememi yapıp başarılı olduğumda dünyalar benim olmuştu. O gün bugündür hamur mayalamak bir eğlence halini aldı benim için.

Murat Beyin yorumu üzerine yaş ve kuru mayalarla hamur kabartma üzerine bir yazı yazmaya karar verdim. Bu işi ilk kez yapacaklara bir klavuz olur umarım. Ayrıca evde ekşitme yoluyla hazırlanan ekşi ve tatlı mayalar var. Bunlar tamamen doğal yollarla hazırlanıyor. Ama bunu bir başka yazıya konu edelim. Şimdilik ilk deneyenleri yüreklendirelim. İşte yeni başlayanlar için hamur mayalama klavuzumuz!

Başarılı hamur mayalamanın sırrı markette başlar. Aldığınız mayaların üretim tarihlerinin yakın olmasına ve mayanın uygun koşullarda saklanmış ve bozulmamış olmasına dikkat edin.

1. Yaş maya alırken soğutucuda saklandığından, tarihinin yeni olduğundan ve mayayı elinize aldığınızda paketin şişkin olmadığından emin olun! Yaş maya sıcak gördüğünde aktifleşir ve kabarmaya başlar. Bu da küp değil de dışa doğru genişlemiş bir paketten kolayca anlaşılabilir. Kokusuna da bakın çok keskin ve ekşi kokmamalı.
2. Kuru maya ise daha kolay uygulanan ve bozulma ihtimali daha düşük olan bir ürün. Kuru (toz haldeki/instant) mayalar küçük tek kullanımlık paketlerde de, büyük paketlerde de kolayca bulunabiliyor. Yeni başlayanlara ölçüyü tutturmaları için tek kullanımlık paketleri öneririm.

İşin en zor kısmı bitti. Mayayı doğru aldıktan sonra gerisi çok daha kolay!

Mayalama işi için temelde lazım olan şey kuru maya için de yaş maya için de aynıdır: ılık su, maya ve şeker. Ilık su bakterilerin çoğalmasına zemin hazırlar; şeker onları besler. Ama bu ılık su çok görece bir tabir nasıl ılık, şeker ne kadar derseniz, yaş maya için örnek bir mayalama tarifi yazalım.

ÖRNEK YAŞ MAYALI HAMUR HAZIRLIĞI

• 1 paket yaş maya (42 gr. küp paket)
• 1 bardak ılık su (ılık tabiri aşağıda anlatılacak)
• 1 yemek kaşığı toz şeker (miktarı aşağıda anlatılıyor)
• 1 kilo un
• ılık su (yoğururken kullancağız)
• tuz

Mayayı Aktifleştirme

Derin bir kaseye ya da su bardağına mayayı ufalayın. 1 kaşık şekeri ekleyin.

(Not: Şeker miktarı hazırladığınız hamura ve tarife göre değişim gösterir. Örneğin açma mayalarken 2 ya da daha fazla tepeleme yemek kaşığı şeker kullanırken, normal bir ekmek tarifinde 1 silme yemek kaşığı şeker kullanırız. Hamurumuzun ne kadar tatlı olmasını istediğimiz bu miktarı etkiler. Hatta kimimiz tarife göre mayayı şeker yerine bal ya da pekmez gibi malzemelerle bile aktifleştirebilir. Standart bir hamur için bir dolu yemek kaşığı şeker yeterlidir.)

Ilıttığız suyu maya ve şekerin üzerine ekleyin.

(Not: Su ne kadar ılık olmalı? İşte temel soru. Suyunuz, serçe parmağınızı batırdığınızda 10’a kadar sayıp parmağınızı yakmayacak kadar ılık olmalı. Daha sıcak olursa mayanızı muhtemelen bozacak ve kabartmayacaktır. Daha soğuk olursa da, mayanızın aktifleşmesi daha uzun zaman alacaktır. Su yerine tarife göre süt ya da başka sıvı karışımları kullanılabilir. Örneğin süt ve su, süt ve sıvı yağ, süt ve erimiş tereyağı, vs. Standart bir mayalı hamur için sadece su yeterlidir. Ama süt ve diğer malzemelerden eklerseniz elbette hamurunuzun lezzeti ve besleyiciliği artacaktır.)

Bundan sonrası zevkli kısmı! Parmaklarınızla şekeri ve mayayı suda eritene kadar mıncıklayın! Ve beklemeye başlayın.. Bu arada maya kabarıp taşacağı için bardağınızı ya da kasenizi daha geniş bir kaba oturtmanızı öneririm. Bu hamuru yoğuracağımız kap olur genelde. Ancak kaseniz yeterince büyükse buna gerek kalmayabilir. Kabarma işi çok uzun sürmez. Maya köpük köpük kabarır ve koyduğunuz kabı doldurur. Çok uzun süre beklerseniz maya ekşimeye ve sönmeye başlar. Hamur mayalarken tek işinizin bu olmasına ve mayayı uzun süre aktifleştirmemeye dikkat edin. Köpürüp taşan mayayı hemen un ve suyla yoğurmaya başlayın. ( Köpürme yaklaşık 10 dakikada gerçekleşir. Su ve oda sıcaklığına göre 15/20 dakika da olabilir. Daha uzun sürer ya da köpürmezse maya bozuk demektir.)

(Not: İki tür mayalama yöntemi vardır. Birincisi bizim de anlattığımız gibi bir kabın içinde mayayı aktifleştirip ondan sonra yoğurmak. İkincisi ise tarifte kullanılan unu yoğurma kabına alıp ortasına çukur açıp, mayayı bu çukurda aktifleştirmek. İkinci yöntemi hamur mayalama konusunda tecrübeniz arttığında kullanmanızı öneririm. Maya tutmaz ya da bir şeyler ters giderse ununuzu kurtarırsınız ve canınız daha az sıkılır. Ama inanıyorum ki bu klavuza harfiyen uyup, bir mayalama gerçekleştirirseniz başarılı olursunuz.)

Hamuru Yoğurma

Aktifleşen mayayı yoğururken unu da ılık suyu da azar azar ekleyin. Bir paket yaş maya 1 kilodan 2 kiloya kadar unu mayalamaya yetiyor. Yoğururken kullandığınız ılık suyun ne kadar ılık olduğu bu aşamada çok önemli değil. Su kaynar olmadığı sürece hamuru bozmayacaktır. Soğuğa dönük ılık bir su da işinizi görür. Hamurun kıvamına gelince. Mayalı hamur yumuşak tutulan bir hamur türüdür. Kabartma tozlu hamurlar gibi sert olmaz. Çoğu tarif cıvığa dönük hamur hazırlatır. Burada dikkat edeceğiniz, standart bir mayalı hamurda hamur yumuşak az da olsa ele yapışan bir kıvamda olmalıdır. Suyu buna göre ayarlayın. Elinize yapışması çok rahatsız ediyorsa, yoğurma esnasında sıvı yağ ile ellerinizi yağlayın. Hamuru top şekline getirip yoğurma kabına bıraktığınızda yavaşça yayılıyor olmalı. Hamurunuza koyduğunuz tuz miktarı tamamen zevkinize ve tarifinize bağlı bir parametredir. Biz böyle bir hamur için 1 tatlı kaşığı tuz kullanırız. Tuzu ılık su ekleme aşamalarından birinde eklemeye dikkat edin ki kolayca çözünsün ve hamurun içinde homojen dağılsın. Mayalı hamuru uzun uzun yoğurabilirseniz, pişen hamur çok daha lezzetli olacaktır. Buna gücüm yetmiyor diyorsanız dertlenmeyin! Mutfak robotunuz varsa, robotun yoğurma aparatıyla uzun uzun yoğurup son kıvamı elinizle verebilirsiniz. O da yoksa hamuru cıvık tutup iyice yoğurun ve mayalanmaya bırakmadan önce az daha un ekleyerek kıvamını verin.

Mayalama

Yoğurduğunuz hamuru kabınızın üzerine nemli temiz bir mutfak bezi serip (nemli bez kullanmak istemiyorsanız kuru bir bez de olur), en dışını da yoğurt mayalar gibi sararak evinizde ılık bir köşeye koyun. Burada yapılan temel hata hamuru ısı kaynaklarının tam üstüne oturtmak olur genelde. Sıcak bir fırının ya da kalorifer peteğinin üstüne konur hamur. Ama bu yanlış bir uygulamadır. Sıcağa maruz kalan alt kısım çabuk mayalanır ve pişmeye bile başlayabilir. Üst kısım geriden gelir. Hamur çok ekşi ya da içinde parça parça pişmiş sert kısımlar olan bir hale gelir. Bunun yerine hamur ısı kaynağına yakın konulacaksa belli bir mesafe uzağına koymak daha mantıklı. Soğuk havalarda bile ılık oda sıcaklığı mayalanma için yeterlidir. Sadece sabırla beklemek gerekir. Mayalanma işi 45dakika veya 1 saat sürebilir. Bu durum tarife göre değişim gösterir. Siz standart hamurunuzun mayalandığını açıp bakarak görebilirsiniz. Hamur başlangıç büyüklüğünün iki katı kadar kabardığında mayalanmış demektir.

Şekillendirme ve Pişme

Mayalanan hamurunuzu biraz yoğurup, yapmak istediğiniz şeye göre şekillendirin. Mesela bu hamurla küçük ekmek somuncukları yapacak olalım. Avucunuzu dolduracak büyüklükte parçalar koparıp yuvarlayın ve yağlı kağıt serili tepsiye dizin. Tüm hamuru şekillendirdikten sonra sönmüş olan hamurun tekrar kabarması için 15 dakika daha bekleyin. Daha uzun süre olursa hamur ekşimeye başlar. Bu sürenin sonunda hamuru önceden ısıttığınız (ekmek için) 200°C fırında 25 dakika kadar pişirin. (Fırınınızın ısı ayarına göre bu süre değişebilir. Ekmeklerinizin üzeri kızarana kadar pişirin.)

Pişen ekmeklerinizi tepsiden alıp bir beze sarıp ılıyana kadar beklerseniz yumuşacık ve lezztli olacaktırlar. Unutmayın mayalı hamur çok sıcak tüketilmez. Servis yapmadan önce mutlaka biraz ılımasını bekleyin. Afiyet olsun.

(Not: Kuru mayayı paketin üzerinde yazan talimata göre hazırlarsanız yine başarılı bir sonuç elde edersiniz. Kuru maya aktif maya olduğu için yaş maya gibi kullanmasanız da olur. Ama bu tarifi kuru mayaya uygulasanız da garantili bir sonuç elde edersizin. Unutmayın kuru maya yaş maya gibi çok kabarmaz ve daha az un kaldırır!)

Bu yazılarıda okuamk isterseniz tıklayınız.

Pratik Kahvaltı Ekmeği

Kuru Domatesli Ekmek

Soğanlı Ekmek

Buğday Ezmeli Ekmek